Phim tư liệu “Viết tiếp câu chuyện 50 năm” ghi lại hành trình nửa thế kỷ xây dựng và phát triển và chặng đường phía trước của Viện Y Dược học Dân tộc TP.HCM trong sự nghiệp bảo vệ, chăm sóc và nâng cao sức khỏe nhân dân.
Năm mươi năm qua, Viện Y Dược học Dân tộc TP.HCM không ngừng bồi đắp và phát triển các giá trị chuyên môn, từng bước tạo dựng dấu ấn riêng trong nền y học cổ truyền Việt Nam.
5 dấu ấn tiêu biểu của Viện qua 50 năm
Trải qua 50 năm xây dựng và phát triển, Viện Y Dược học Dân tộc TP.HCM đã để lại năm dấu ấn chuyên môn tiêu biểu, thể hiện rõ quá trình kế thừa, chuẩn hóa và lan tỏa giá trị y dược học dân tộc.
Thứ nhất, Viện đã nghiên cứu, phát triển và ứng dụng 230 vị thuốc cùng 53 chế phẩm y học cổ truyền, do cố GS Lương y Lê Minh Xuân đặt nền móng, góp phần khẳng định giá trị của dược liệu Việt Nam trong điều trị và chăm sóc sức khỏe. Nhiều chế phẩm tiêu biểu như Bổ khí thông huyết, Viên Nguồn sống, Bột nhuận tràng, Hoàn tiêu viêm, Dạ dày số 8… đã được ứng dụng hiệu quả trong thực tiễn lâm sàng.
Thứ hai, kỹ thuật tiêm xơ búi trĩ bằng thuốc PG60 do cố Lương y Lê Văn Chánh phát triển đã trở thành một phương pháp điều trị bệnh trĩ độc quyền của Viện, được kiểm chứng hiệu quả qua thời gian dài.
Thứ ba, phương pháp Dưỡng sinh Việt Nam do cố Thầy thuốc Nhân dân, GS TS BS Nguyễn Văn Hưởng, nguyên Bộ trưởng Bộ Y tế khởi xướng, đặt nền tảng cho việc chăm sóc sức khỏe chủ động, nâng cao thể chất và tinh thần cho cộng đồng.
Thứ tư, kỹ thuật châm cứu Ngũ hành luận trị của cố BS Trương Thìn góp phần phát triển nền y học cổ truyền trong điều trị bệnh, chú trọng điều trị sự mất cân bằng âm dương, ngũ hành của từng tạng trong cơ thể để từ đó đạt được sự cân bằng chung giữa các tạng với nhau.
Cuối cùng là việc tiếp nhận, chuyển giao Judo trị liệu từ Nhật Bản, một phương pháp trị liệu thủ công có lịch sử hình thành từ thời kỳ Taisho (1910-1920), đánh dấu bước tiến quan trọng trong hội nhập quốc tế, mở ra hướng tiếp cận mới cho y học cổ truyền Việt Nam trong phục hồi chức năng và chăm sóc sức khỏe cộng đồng.
Năm mươi năm – một hành trình được viết nên bằng tri thức, y đức và tinh thần phụng sự.
Ngày 24/12/1975, Viện Y Dược học Dân tộc TP.HCM được thành lập theo quyết định số 43 của Bộ Y tế Xã hội và Thương binh; viện trưởng là Giáo sư lương y Lê Minh Xuân, mở đầu hành trình gìn giữ, kiến tạo và phát huy hệ thống y học cổ truyền tại phía Nam.
Từ những căn phòng nhỏ, những giường bệnh đơn sơ, vài bộ dụng cụ giản lược, những viên gạch đầu tiên đã được đặt xuống bằng niềm tin, trách nhiệm và khát vọng phục vụ nhân dân.
Năm tháng trôi qua, những nỗ lực ấy được ghi nhận bằng nhiều phần thưởng cao quý như Huân chương Lao động hạng Ba năm 2006, Huân chương Lao động hạng Nhì năm 2012 và Huân chương Lao động hạng Nhất năm 2021 cùng nhiều bằng khen, danh hiệu khác.
Nhưng trên tất cả, tài sản quý giá nhất của Viện chính là sự tin yêu của người bệnh và cộng đồng.
Hành trình 50 năm của Viện Y Dược học Dân tộc TP.HCM: 5 trụ cột phát triển
Phát triển công nghệ bào chế dược liệu và sản xuất thuốc y học cổ truyền
Từ những ngày đầu thành lập, Viện Y Dược học Dân tộc TP.HCM đã định vị vai trò là trung tâm nghiên cứu, đào tạo và sản xuất Đông dược. Năm 1994, Xưởng Nghiên cứu Đông dược được thành lập, mở rộng hoạt động nghiên cứu và bào chế thuốc, tạo tiền đề cho sự ra đời của Trung tâm Ứng dụng Khoa học và Công nghệ Đông y – Đông dược vào năm 2006.
Năm 2021, Viện trở thành đơn vị Y học cổ truyền đầu tiên trong cả nước được Bộ Y tế cấp chứng nhận Thực hành tốt thử thuốc trên lâm sàng cho cả bốn giai đoạn 1, 2, 3 và 4 đối với thuốc Y học cổ truyền và thuốc từ dược liệu.
Hiện nay, Viện tiếp tục hoàn thiện chuỗi cung ứng dược liệu – dược phẩm theo chuẩn GMP/GACP, đồng thời tăng cường hệ thống giám sát, đánh giá bằng chứng, tạo nền tảng vững chắc cho việc phối hợp với y học hiện đại.
ThS DS Hà Văn Hùng, Nguyên Phó Viện trưởng Viện Y Dược học Dân tộc TP.HCM, cho biết: “Trong quá trình thành lập và phát triển, công tác sản xuất, bào chế thuốc của Viện liên tục phát triển để đáp ứng và phục vụ nhu cầu rộng rãi của người dân. Công tác phát triển Dược song song với mảng Y đã góp phần khẳng định Viện là đơn vị đầu ngành phía Nam trong điều trị và sản xuất thuốc y học cổ truyền”.
Phát triển kỹ thuật cao và chuyên sâu trong khám chữa bệnh
Trong hành trình phát triển chuyên môn, với vị thế là bệnh viện chuyên khoa hạng I về y học cổ truyền của TP.HCM, Viện Y Dược học Dân tộc TP.HCM đã khẳng định năng lực phát triển kỹ thuật cao và chuyên sâu trong khám chữa bệnh Y học cổ truyền kết hợp y học hiện đại.
BS CKII Huỳnh Thanh Ân, Trưởng Khoa Tim mạch – thần kinh, chia sẻ: “Nếu trước đây Y học cổ truyền chủ yếu dựa vào những kỹ thuật cơ bản như châm cứu, xoa bóp, bấm huyệt, thì đến hôm nay các kỹ thuật ấy đã được nâng tầm thành những kỹ thuật cao, kỹ thuật chuyên sâu. Các kỹ thuật như cấy chỉ, thủy châm, tiêm nội khớp, tiêm xơ bằng PG60 điều trị trĩ, và chúng tôi đã kết hợp những phác đồ điều trị, giải quyết được nhiều bệnh lý phức tạp, đặc biệt là các rối loạn cơ xương khớp, yếu – liệt nửa người sau tai biến mạch máu não điều trị đau mạn tính ví dụ như đau dây thần kinh số 5, đau sau zona… Điều đó cho thấy Y học cổ truyền không dừng lại ở điều trị truyền thống, mà đang tiến xa hơn, đáp ứng yêu cầu điều trị hiện đại và mang lại hy vọng hồi phục cho người bệnh”.
Theo chị Lê Thanh Nhi, Bệnh nhân Khoa Hỗ trợ điều trị bệnh nữ giới (Khoa Phụ), Viện Y Dược học Dân tộc TP.HCM, chị đi khám ở một số bệnh viện và được chẩn đoán mắc hội chứng buồng trứng đa nang. “Sau khi nghe Viện Y Dược học Dân tộc có điều trị hiếm muộn, em đã liên hệ và đến điều trị. Sau 8 tháng, gia đình đã đón tin vui và có em bé. Em xin gửi lời cảm ơn đến tập thể Viện Y dược học Dân tộc cũng như các y bác sĩ ở Khoa đã giúp gia đình em có được một thiên thần nhỏ đáng yêu”, chị Nhi kể.
Bảo tồn, nghiên cứu & phát triển, kết hợp Đông – Tây y
Từ năm 1985, Viện Y Dược học Dân tộc TP.HCM được chuyển về trực thuộc UBND TP.HCM, do Sở Y tế quản lý toàn diện, tiếp tục hành trình bảo tồn Y học cổ truyền bằng tư duy khoa học hiện đại. Tại đây, tinh hoa cổ truyền không chỉ được gìn giữ bằng lưu giữ, mà còn cụ thể hóa bằng giảng dạy, thực hành và nghiên cứu thực chứng, với sự hỗ trợ của hệ thống chẩn đoán và trang thiết bị y tế tiên tiến.
Các giá trị cổ truyền được phát triển một cách khoa học, ứng dụng linh hoạt trong chẩn đoán, điều trị và dự phòng, góp phần nâng cao hiệu quả chăm sóc sức khỏe toàn diện và bền vững.
BS CKII Hồ Ngọc Hồng, Nguyên Trưởng khoa Cấp cứu, Nội tim mạch – Thần kinh, Viện Y Dược học Dân tộc TP.HCM nhấn mạnh: “Bảo tồn không phải là giữ nguyên, mà là làm cho những giá trị xưa tiếp tục sống trong thực hành hôm nay. Qua nhiều năm, Viện đã phát huy những thế mạnh trị liệu của Y học cổ truyền trong xử lý những bệnh lý phức tạp, đặc biệt là phục hồi chức năng, phòng ngừa tái phát và nâng cao chất lượng sống. Khi các phương pháp ấy được nghiên cứu, kiểm chứng và cập nhật theo nhu cầu điều trị hiện đại, chúng trở thành nền tảng giúp người bệnh không chỉ khỏi bệnh mà còn khỏe hơn, sống tốt hơn”.
Nói về trải nghiệm của mình tại Viện Y Dược học Dân tộc, cô Bùi Thị Chu, bệnh nhân Khoa Nội Ung bướu cho biết:“Tôi điều trị ở đây được mấy tháng rồi. Các bác sĩ rất nhiệt tình, giúp tôi được khỏe mạnh và bình an. Bác sĩ cho tôi thực hành 4T, đó là tinh thần, thực phẩm, tập luyện và trị liệu. Tôi rất biết ơn các bác sĩ, y tá ở Viện, nhất là bác Tuấn Anh. Bác đã chỉ cho tôi ăn uống, ăn rau, nấm, tập luyện, thể thao, đi bộ, uống thuốc, xoa bóp, bấm huyệt, châm cứu… Các bác nhiệt tình lắm!”.
Đào tạo và phát triển nguồn nhân lực chất lượng cao
Nếu bào chế, sản xuất thuốc và khám chữa bệnh thể hiện năng lực chuyên môn, thì đào tạo chính là nơi khẳng định tầm vóc của Viện Y Dược học Dân tộc TP.HCM.
Suốt 50 năm qua, từ những lớp bồi dưỡng đầu tiên sau ngày đất nước thống nhất, Viện đã trở thành cái nôi đào tạo của ngành Y học cổ truyền phía Nam, nơi Y đạo, Y đức, Y lý, Y thuật và Y nghệ thuật được truyền thụ một cách hệ thống, chuẩn mực và bền bỉ.
TS BS Trương Thị Ngọc Lan, Phó Giám đốc Viện Y Dược học Dân tộc TP.HCM chia sẻ: “Đào tạo y học cổ truyền không chỉ là đào tạo kiến thức mà đó còn là sự truyền thừa về tính nhân văn và tinh thần phụng sự. Trong suốt 50 năm qua, Viện Y Dược học Dân tộc tự hào đã đào tạo được nhiều thế hệ thầy thuốc, nhân viên y tế, lương y và đã lan tỏa giá trị y học cổ truyền đi khắp miền Nam cũng như cả nước. Và hành trình này của chúng tôi vẫn sẽ tiếp tục, với trọng tâm đào tạo những đội ngũ nhân viên y tế Đông – Tây y kết hợp, có tính chuyên nghiệp, nhân văn, và hiệu quả”.
Hội nhập – hợp tác quốc tế và phát triển du lịch y tế
Ngày nay, tại Viện Y Dược học Dân tộc TP.HCM, mỗi kỹ thuật được phân tích cơ chế, mỗi bài thuốc được đánh giá bằng thực chứng, mỗi mô hình điều trị được chuẩn hóa thành phác đồ.
Trải qua 50 năm, Viện không chỉ đưa tinh hoa cổ truyền Việt Nam ra thế giới, mà còn mang tri thức thế giới về Việt Nam, góp phần đưa ngành phát triển theo hướng hiện đại, chuẩn hóa và hội nhập sâu rộng.
Có mặt tại Viện trong những ngày này để tham gia đào tạo cho Lớp chuyển giao kỹ thuật Judo trị liệu, TS Keiichi Namio, Tổ chức Kỹ thuật Y tế quốc tế Nhật Bản (JIMTEF) bày tỏ niềm vui: “Vâng, đang trong những ngày kỷ niệm 50 năm thành lập Y viện tuyệt vời này. Xin chúc mừng! Trong hai năm qua, chúng tôi đã phổ biến kỹ thuật Judo trị liệu tại Viện. Kỹ thuật này rất hữu ích đối với công tác cấp cứu y tế trong thảm họa, tai nạn giao thông và nhiều tình huống khác. Chúng tôi hy vọng rằng sự kết hợp giữa chất lượng chăm sóc y tế tuyệt vời tại Việt Nam và kỹ thuật Judo trị liệu sẽ giúp nâng cao chất lượng y tế hơn nữa”.
Tại Viện Y Dược học Dân tộc, một hướng đi mới đang mở ra: kết hợp nghiên cứu – trị liệu – văn hóa, để hình thành những sản phẩm y tế mang dấu ấn Việt Nam, góp phần phát triển du lịch y tế TP.HCM, nơi Đông y không chỉ chữa bệnh, mà còn là trải nghiệm văn hóa bản sắc Việt Nam.
Theo anh Salamanic Alexander (quốc tịch Mỹ) đang điều trị tại Khu chuyên gia, Viện Y Dược học Dân tộc TP.HCM, massage liệu pháp tại Viện thực sự rất tốt, tác động sâu vào các mô và nhắm đúng vùng cần điều trị hơn so với các loại massage trị liệu khác mà anh từng trải nghiệm. “Còn về châm cứu, liệu pháp này không mang đến hiệu quả tức thì, mà sau khoảng một tuần, 10 ngày, tôi bắt đầu cảm thấy hiệu quả tốt hơn. Bên cạnh đó, tôi cũng có thể tương tác và trao đổi với bác sĩ thường xuyên, nhất là trong quá trình châm cứu. Nếu có bất kỳ thắc mắc nào tôi đều có thể nêu lên, các bác sĩ rất thân thiện, rất dễ nói chuyện”, anh cho biết.
Dấu ấn vì sức khỏe cộng đồng
Viện Y Dược học Dân tộc TP.HCM không chỉ điều trị bệnh, mà còn lan tỏa lối sống khỏe, đúng tinh thần Nghị quyết 72 của Bộ Chính trị: phòng bệnh hơn chữa bệnh.
Dưỡng sinh không chỉ là tập luyện. Đó là triết lý và nhân sinh quan về cuộc sống của mỗi cá nhân để luôn có thể sống vui và sống khỏe.
Trong chuyến thăm đến Viện vào một ngày đầu tháng 12/2025, BS Nguyễn Thị Ngọc Lựu, Nguyên Phó Viện trưởng đã gặp gỡ Đảng ủy và Ban Giám đốc Viện Y dược học Dân tộc TP.HCM: “Tôi rất hạnh phúc khi trở về Viện trong thời khắc ý nghĩa này. Thế hệ chúng tôi đã đặt những viên gạch đầu tiên, nhưng tương lai thuộc về những người đang tiếp tục xây dựng hôm nay. Tôi tin và mong Viện sẽ viết tiếp câu chuyện ấy bằng những bước đi mạnh mẽ và đầy tự hào.”
Tầm nhìn tương lai
Trong thời gian tới, Viện Y Dược học Dân tộc TP.HCM sẽ khởi công xây dựng Tòa nhà Trung tâm Ứng dụng Khoa học Công nghệ Đông y – Đông dược, với tổng vốn đầu tư 450 tỷ đồng, gồm 1 tầng hầm và 7 tầng lầu, được trang bị hệ thống kỹ thuật hiện đại, đồng bộ.
Cùng với đó nhiều dự án phát triển cơ sở vật chất, hạ tầng và chuyển đổi số đang được triển khai, tạo nền tảng để Viện tiếp tục phát triển lên một tầm cao mới trong giai đoạn hội nhập.
BS CKII Hồ Văn Hân, Giám đốc Viện Y Dược học Dân tộc khẳng định: “Trong giai đoạn sắp tới, Viện Y Dược học Dân tộc TP.HCM sẽ phấn đấu trở thành một trong những trung tâm hiện đại hàng đầu của cả nước và khu vực về phát triển y học cổ truyền và kết hợp Đông – Tây y, tiên phong trong việc bảo tồn, nghiên cứu và phát triển, đào tạo nhân lực chất lượng cao, sản xuất thuốc y học cổ truyền đạt chuẩn, khám bệnh, chữa bệnh, chăm sóc, bảo vệ sức khỏe nhân dân và hội nhập quốc tế”.
Năm mươi năm – một hành trình đầy tự hào.
Nhưng điều quan trọng hơn, là cùng nhau nhìn về phía trước để viết tiếp câu chuyện 50 năm.
Đông y tinh hoa kết hợp khoa học hiện đại sẽ tiếp tục là kim chỉ nam, dẫn dắt Viện Y Dược học Dân tộc TP.HCM xây dựng mô hình y học kết hợp Đông – Tây ngày càng hoàn thiện, phụng sự nhân dân ngày một tốt hơn.
, Viện Y Dược học Dân tộc TP.HCM đã giới thiệu phim tư liệu “Viết tiếp câu chuyện 50 năm”.){kind=link}