Qua các phương tiện truyền thông đại chúng, phần lớn người dân đều biết những triệu chứng phổ biến nhất của COVID-19 là đau họng, sốt, ho và khó thở, cần khai báo sức khỏe kịp thời để xét nghiệm với virus SARS-Cov-2. Thế nhưng ít ai biết tiêu chảy cũng là một biểu hiện thường gặp của bệnh COVID-19, xin đừng chủ quan chỉ có sốt, ho, khó thở… mới phải đi xét nghiệm. Bên cạnh đó, người dân cần tìm hiểu thêm nhiều góc độ khác về bệnh COVID-19 để có thể tự trang bị cho mình những kiến thức phòng bệnh hiệu quả nhất.
1. Ngoài hệ hô hấp, Virus SARS-Cov-2 có thể tấn công và gây rối loạn hệ tiêu hóa:
Theo một nghiên cứu gần đây, phát hiện một số người nhiễm SARS-Cov-2 chưa từng bị ho, đau họng mà chỉ có biểu hiện đường tiêu hóa như: đau bụng, buồn nôn, nôn, và đặc biệt là tiêu chảy [The American Journal Of Gastroenterology, Rachael Rettner]. Khoảng 50% người bệnh (NB) có biểu hiện của rối loạn tiêu hóa, trong đó 18% là tiêu chảy, nôn. Nghiên cứu 206 NB ở Wuhan, Union Hospital, Tongji Medical College (triệu chứng nhẹ, không khó thở hay giảm oxy máu), ghi nhận: 48 người (23%) chỉ có rối loạn tiêu hóa, 89 người (43%) bị ho, và 69 người (33%) có biểu hiện cả tiêu hóa và hô hấp.

Trong những NB có biểu hiện rối loạn tiêu hóa đi kèm, thì tiêu chảy là biểu hiện đầu tiên 13 người (20%).Tiêu chảy kéo dài từ 7 – 14 ngày, trung bình là 5 ngày, khoảng 1/3 NB chỉ có rối loạn tiêu hóa và chưa bao giờ sốt. Vì có triệu chứng tiêu hóa nên trung bình 16 ngày sau họ mới tìm gặp bác sĩ, chậm hơn so với 11 ngày ở người bị biểu hiện ho – khó thở. Qua kết quả nghiên cứu trên, bổ sung thêm lý do vì sao bệnh Covid-19 lây lan nhiều trong cộng đồng.

2. Vai trò của Y Học Cổ Truyền (YHCT) trong phòng chống COVID-19:
Từ nhiều ngàn năm nay, người thầy thuốc Y học cổ truyền luôn biết rằng:
– Theo luật Ngũ hành:
+ Hành Thổ (tương ứng với hệ tiêu hóa, chuyển hóa chất, các men vi sinh – chuyển hóa – tiêu hóa) sinh ra Hành Kim (tương ứng với Hệ hô hấp và Hệ miễn dịch bẩm sinh [gồm tế bào niêm mạc biểu mô của hầu – họng, khí – phế quản – phế nang, tế bào miễn dịch trong máu] và khi Hành Kim bệnh bằng mọi giá phải làm mạnh Hành Thổ.
+ Hành Kim sinh ra Hành Thủy (Thận – sinh dục – tiết niệu, tủy xương, tạo máu), Kim bệnh chắc chắn Thủy sẽ không khỏe, suy yếu.
– Theo học thuyết Tạng – Phủ (cơ quan đặc và rỗng của cơ thể): Phế và Đại trường có hoạt động khắn khít với nhau (liên quan Biểu – Lý = Ngoài – Trong) để hoàn thành nhiệm vụ cung cấp oxy, bảo vệ cơ thể và thải độc [đại tiện]. Nên khi Phế bệnh sẽ có ảnh hưởng đến Đại tràng.
– Áp dụng trong chẩn đoán và điều trị: nếu có dấu hiệu bệnh của Hệ hô hấp, người thầy thuốc phải chú ý có hay không dấu hiệu của bệnh đường tiêu hóa và ngược lại. Để thành công trong điều trị bệnh cơ quan Hô hấp phải tăng cường hoạt động của hệ Tiêu hóa bằng cách cung cấp đủ chất dinh dưỡng, nước sạch, theo dõi cảm giác ngon miệng, chống tiêu chảy hay táo bón, chống đầy chướng khó tiêu, cung cấp đủ men tiêu hóa – men vi sinh…sẽ giúp hoạt động của hệ Hô hấp sớm phục hồi.

Vừa qua, Bộ Y tế đã có công văn số 1306/BYT-YDCT ngày 17/3/2020, gửi Sở Y tế các tỉnh, thành phố trực thuộc trung ương; cục Y tế Bộ Công an, Bộ Quốc phòng; bệnh viện y học cổ truyền; khoa y học cổ truyền bệnh viện đa khoa, chuyên khoa; các cơ sở kinh doanh dược liệu, thuốc cổ truyển… (sau đây gọi là đơn vị) về việc tăng tăng cường phòng, chống viêm đường hô hấp cấp SARS-Cov-2 bằng thuốc và các phương pháp Y học cổ truyền. Theo đó Bộ Y tế đề nghị các cơ sở y tế trên cả nước lựa chọn thuốc cổ truyền, phương pháp y học cổ truyền trong phòng, hỗ trợ điều trị viêm đường hô hấp cấp tính do SAR-Cov-2 tùy theo điều kiện về cơ sở vật chất, trang thiết bị và nhân lực của cơ sở khám bệnh, chữa bệnh; kết hợp y học cổ truyền với y học hiện đại để nâng cao chất lượng khám chữa bệnh trong phòng, hỗ trợ điều trị viêm đường hô hấp cấp tính do SAR-Cov-2.

3. Ăn thịt động vật sẽ đủ chất dinh dưỡng:
Điều trị một bệnh nặng như Covid-19, bên cạnh thuốc kháng sinh, kháng ký sinh trùng, kháng virus, kháng thụ thể ACE2,…luôn luôn rất cần duy trì đủ: nguồn men trong cơ thể như Protease, Lipase, Lactase, Amylase. Tuy nhiên, nguồn men này sẽ cạn kiệt nếu chúng ta ăn nhiều thức ăn từ thịt động vật, thức ăn chế biến sẵn, ăn nhiều đường…Nên nhớ rằng đa phần men có lợi khác chỉ có trong thực vật tươi, mới, sạch: chứa vitamin, chất xơ, nguyên tố vi lượng…đặc biệt còn có nguồn men quý giá mà trong thịt động vật không có, như:
– Bromelain và papain: giúp phân cắt protein khác được tìm thấy trong quả Dứa và Đu đủ.
– Pectinase: có trong nhiều loại thực phẩm thực vật giúp phá vỡ các carbohydrate và chất xơ không tan.
– Alpha-galactosidase: men nấm tự nhiên để giúp tiêu hóa carbohydrate có cấu trúc phức tạp từ rau và các loại đậu.
– Cellulase và Hemicellulase: có trong hệ vi sinh đường ruột giúp chuyển đổi carbohydrate và chất xơ không tan thành các phân tử đơn giản hơn. Men này tạo ra các chất dinh dưỡng quan trọng cho cơ thể, như glucose tạo năng lượng, chất chống oxyd hóa, vitamin, khoáng chất…
– Men vi sinh có trong Yogurt, Miso, kim chi…

Không chỉ riêng đối phó với virus SARS-Cov2, để tăng cường sức đề kháng, có sức khỏe tốt nói chung, cần phải thay đổi thói quen thường ngày để hướng đến 3 giá trị của cuộc sống: Chân – Thiện – Mỹ, sống thân thiện với môi trường, tôn trọng và có trách nhiệm với cộng đồng.

Nguồn: BS Trần Văn Năm – Nguyên Phó Viện trưởng Viện Y dược học dân tộc TP. Hồ Chí Minh

Corona là một chủng virus lớn có thể gây ra nhiều bệnh nhiễm trùng khác nhau (SARS, MERS, COVID-19). Các nghiên cứu cho thấy khi vào cơ thể người, virus Corona chủng mới sẽ gắn với một thụ thể đặc hiệu có ở đường hô hấp. Các tế bào ở phổi là mục tiêu mà virus Corona rất thích tấn công sau khi vượt qua hàng rào bảo vệ của hệ hô hấp. Bảo vệ Phổi, và tập gì để tốt cho Phổi giúp giảm nguy cơ nhiễm virus Viêm phổi Corona.

Tập hít thở sâu và dài giúp chúng ta nhận được nhiều oxy hơn vào phổi, vào máu, giúp lưu thông máu, giúp tim được cung cấp đủ oxy, hỗ trợ sức khỏe tim mạch, tuần hoàn máu và hệ miễn dịch. Hít thở sâu còn có những tác dụng lên tinh thần giúp giảm bớt tình trạng mệt mỏi, căng thẳng hay thiếu minh mẫn.

Thở sâu (thở bụng, thở cơ hoành), kết hợp với một số động tác đã được nghiên cứu giúp cải thiện chức năng thông khí (FEV1, FVC), tăng khả năng trao đổi giữa oxy và CO2.
Tuy nhiên, hầu hết chúng ta đều chưa hít thở đúng cách. Khi hít vào, bụng bạn hay có thói quen hóp lại, gây căng và tạo áp lực lên cơ lớn nhất ở phổi – cơ hoành. Chính vì vậy, bạn không thể hít đầy oxy vào phổi do cơ hoành bị bó hẹp. Bạn không thể tối ưu hóa việc hít thở nếu phổi không giãn nở đúng cách.

Dựa vào phương pháp dưỡng sinh của GS. BS Nguyễn Văn Hưởng – người thầy thuốc đi đầu trong lĩnh vực dưỡng sinh, Thực hành thở với thanh quản mở qua 4 giai đoạn thở là một trong những cách thức luyện nội lực rất hay.
Phương pháp của Bác sỹ Nguyễn Văn Hưởng khi tập đúng hiệu quả rất cao và an toàn. Sức vận động cơ bắp tăng, tinh thần sảng khoái và cường độ làm việc trí não cũng được nâng cao.
+ Thời 1 (Giai đoạn 1): hít vào: đều sâu, chậm, ngực nở, bụng căng
+ Thời 2 (Giai đoạn 2): ngưng thở (giữ hơi, thanh quản mở): tiếp tục hít vào mặc dù không có không khí vào.
+ Thời 3 (Giai đoạn 3): thở ra: từ từ, thả lỏng cơ toàn thân
+ Thời 4 (Giai đoạn 4): ngưng thở: không hít vào cũng không thở ra.


[Pha dương: phải gắng sức hít vào, giữ hơi để thanh quản mở;
Pha âm: thở ra, thả lỏng, thư giãn toàn bộ cơ thở và cơ toàn thân trong trạng thái ít tiêu hao năng lượng nhất]
Thời lượng tập bài này là 10 phút. Ban đầu T1 + T2 = T3 + T4 = 8 giây là được. Thực hiện 30 lượt. Nếu bị hụt hơi, hoặc không bắt nhịp kịp thì chỉ thực hiện T1 và T3 vài lần sau đó thực hiện thở 4 thì bình thường.

Nguồn: BS. Trần Văn Năm – Nguyên Phó Viện trưởng Viện Y dược học dân tộc TP. Hồ Chí Minh

Có thể tham khảo thêm:
Tạp chí Sức khỏe đời sống
PHƯƠNG PHÁP THỞ 4 THỜI – BS. NGUYỄN VĂN HƯỞNG

Các loại virus cúm, trong đó có SARS-CoV-2 rất “khoái khẩu” với niêm mạc của Hệ hô hấp gồm mũi, miệng, hầu – họng,  khí – phế quản và phế nang. Để ngăn cản sự tấn công của  SARS-CoV-2, rất cần lớp tế bào niêm mạc khỏe mạnh từ mũi – họng đến phế nang vì liên quan đến chất nhày bảo vệ và tế bào miễn dịch (diệt virus – vi khuẩn, chất gây hại khác). Cần hạn chế tiếp xúc với các cơ quan hô hấp ngoài: che chắn kỹ (khẩu trang, kính bảo hộ) và vệ sinh bàn tay sạch, hạn chế sờ chạm tay vào mũi – họng. Bên cạnh đó phải bảo vệ Phối, tuyệt đối không gây tổn hại tế bào niêm mạc của khí – phế quản và chức năng của phổi bằng khói thuốc lá và thừa cân – béo phì.

Việc chọn thức ăn nào có lợi và tránh thức ăn gây tổn hại đến hệ hô hấp là sự quan tâm của nhiều người trong mùa dịch. 

1. ĂN GÌ TỐT CHO PHỔI?

– Nước sạch: uống đủ nước (1,5 – 2 lít) giúp tuần hoàn máu – dịch thể lưu thông tốt (mang đủ oxy, chất dinh dưỡng, tế bào miễn dịch, thải độc, ổn định nhiệt độ của cơ thể…), chống khô tế bào niêm mạc, tiết đủ chất nhày bảo vệ.
– Các loại rau có tinh dầu: Tỏi (đen hoặc trắng đều tốt), Hành, Tần lá dày (Húng chanh), Kinh giới, Gừng, Sả,…vì tinh dầu nhiều loại vừa có tác dụng kháng khuẩn, chống viêm, cải thiện tuần hoàn máu vừa giữ ấm cơ thể (cơ thể ấm giúp tăng hoạt động của hệ miễn dịch bẩm sinh).
– Rau củ có màu đậm: Ớt chuông, ớt cay, Nghệ, Cà rốt, Cải Xoăn, Bông cải, Măng tây…có beta – carotene, vitamin A, có tính chống oxide hóa (anti-oxidant).
– Trái cây (ưu tiên loại màu vàng, đỏ): Cam, Táo, Bí đỏ, Gấc, Dâu tây, Dâu tằm, Chuối, Nho, trái Bơ…
– Các loại hạt, đậu: Óc chó, Mè, Hạnh nhân, Hạt dẻ, Hạt bí ngô, đậu đỏ, đậu trắng, đậu ngự, đậu gà…
– Các loại dầu thực vật, chất béo từ cá (vừa đủ): cần vì hấp thu các vitamin tan trong dầu như: vitamin A, E, D…Tuy nhiên, không được đun dầu ở nhiệt độ quá cao.
– Chất xơ và yogurt tốt cho sức khỏe đường ruột, chống táo bón, cân bắng lợi khuẩn, tốt cho hệ Miễn dịch.

2. ĂN UỐNG GÌ HẠI PHỔI?

Các loại thức ăn dưới đây nếu ăn nhiều sẽ gây tổn thương đến sức khỏe toàn thân và hệ Hô hấp:
– Nhiều đường: bánh ngọt, chè, các loại nước ngọt, trà sữa, sô đa, nước tăng lực, kem,…
– Chế biến sẵn: bơ động – thực vật, phó mát, lạp xưởng, xúc xích, khoai tây chiên, nem, chả lụa, Pizza…
– Nhiều mỡ và đạm động vật, kèm chế biến cầu kỳ: thị nướng, chiên dòn, roti, thịt quay,
– Nhiều muối: trứng muối, rau củ ngâm muối,…
– Nhiều rượu, bia.

Nguồn: Bác sĩ Trần Văn Năm/ Nguyên Phó Viện trưởng Viện Y dược học dân tộc TP. Hồ Chí Minh