Thâm nhập thị trường rác thuốc bên kia biên giới
Trong vai thương lái cần mua Đông dược số lượng lớn với giá rẻ, chúng tôi nhanh chóng được giới thiệu tới A Vương – một người Trung Quốc chuyên giao dịch với người Việt Nam. A Vương nghe và nói sành sỏi tiếng Việt, quan trọng hơn người đàn ông này biết loại Đông dược mà chúng tôi cần nằm ở đâu?
Chợ Ngọc Lâm (Quảng Tây – Trung Quốc) là nơi đầu tiên A Vương giới thiệu cho chúng tôi để tìm nguồn hàng. Đây là chợ Đông dược (hay còn gọi là thuốc Bắc) lớn của thế giới. Đông dược ở Ngọc Lâm loại nào cũng có, từ hàng cao cấp đặc biệt cho đến hàng loại 1, loại 2 và cả hàng tồn đã lên nấm mốc.
Sản phẩm Đông dược ở Ngọc Lâm trên trời, dưới biển, thượng vàng hạ cám, thứ gì cũng có… đủ các thể loại, giá thành khác nhau. Những chủ hàng cho biết: Kỷ tử, táo đỏ, ngưu tất, nấm linh chi, sâm… nhiều loại vốn được nhập từ Việt Nam qua đây. Thế nhưng, cũng chính những loại này sau thời gian sử dụng lại được đóng gói, chuẩn bị quay đầu về Việt Nam. Tất nhiên, Đông dược loại này ở một thể trạng khác.
Giới thiệu với chúng tôi, một chủ hàng người Trung Quốc chỉ vào một thùng nấm linh chi loại xịn đang được rao bán với mức giá 350 Nhân dân tệ/kg, tức là hơn 1 triệu đồng. Và ngay bên cạnh, cũng là nấm linh chi, nhưng giá của loại này thì chưa đầy 30.000 đồng và chỉ bán… về Việt Nam.

Quan sát chủ hàng Trung Quốc dùng mo hốt rác để xúc nấm linh chi vào bao, chúng tôi không hề khó hiểu với cách chủ hàng đối xử với thứ mà người Việt vẫn coi là sản vật hiếm có khó tìm như thế này… Bởi, như họ đã giới thiệu, đây là loại đã được lấy hết tinh chất, tức là hàng dùng rồi.
Còn một loại rác thuốc khác ở Trung Quốc chính là hàng tồn kho nhiều năm không bán được, đã lên nấm mốc. Nếu chúng tôi mua loại này thì họ “bán như cho”, và họ cũng khẳng định rằng Việt Nam là thị trường tiêu thụ duy nhất.
Một chủ hàng khác còn cho biết, muốn lấy chục tấn, trăm tấn cũng có, bởi người này có thể lấy lại xác dược phẩm thải loại từ các công ty sản xuất nước uống, dược phẩm của Trung Quốc. Loại này được tẩm ướp lại và vận chuyển qua đường biên để tuồn vào Việt Nam, một tiểu thương tại chợ Ngọc Lâm cho biết như vậy thông qua người dẫn đường của chúng tôi là A Vương.
Khi chúng tôi đặt vấn đề muốn xem kho hàng thì tiểu thương tại chợ Ngọc Lâm bảo “không có tại chỗ, nó nằm ở một kho khác”. Người này cũng không quên cho số điện thoại của chồng mình để chúng tôi liên hệ.
Liên hệ qua số điện thoại, chúng tôi ngỏ ý muốn đến tận nơi để xem hàng, người đàn ông (tự nhận là A Lâm) khước từ và chỉ đồng ý gửi hình ảnh qua điện thoại.

Thông qua A Vương, A Lâm khẳng định anh ta có thể đáp ứng được đầy đủ về chủng loại như táo tàu, la hán quả, nấm linh chi… Và A Lâm trấn an chúng tôi: “Những loại phế phẩm như thế, năm tấn, mười tấn hoặc một, hai trăm tấn, chỉ cần các anh đặt hàng trước 3 ngày thì không gì là không thể”.
Trước thắc mắc, la hán quả chỉ có vỏ không có ruột, làm sao bán được? A Lâm cho biết: “Anh ngâm và đem ra cho khách một ly nước có mùi có vị thì đố ai mà biết!”.
Đối với táo đỏ, “doanh nhân bên kia biên giới” cho biết chỉ còn loại bị nấm mốc chứ loại rác thải công nghiệp luôn trong tình trạng hết hàng. Nếu chúng tôi mua thì họ sẽ xử lý sản phẩm nấm mốc thành sản phẩm tươi sạch, rồi chuyển hàng.
Chuyển bằng cách nào, bằng đường chính ngạch thì những loại “hàng đặc biệt” này chắc chắn sẽ không được thông quan. Vậy, phải chăng có những con đường khác?

Đột nhập thủ phủ hàng lậu
Ngay cạnh khu vực biên giới với tỉnh Lạng Sơn có một khu chợ sầm uất mang tên Lũng Vài. Khu chợ này do chính quyền sở tại của Trung Quốc dựng lên và chủ yếu chỉ mua bán với Việt Nam.
“Hàng hóa sau khi về đây sẽ được đưa lên xe để thông quan theo đường chính ngạch. Một phần không nhỏ sẽ được chuyển đi những kho giáp biên để “thông quan” theo một cách khác!” – A Vương cho biết.
Nói về việc “thông quan” theo một cách khác, A Vương giải thích, có những loại hàng không thể thông quan chính ngạch nên buộc phải “thông quan” theo đường không chính ngạch. Đông dược là một ví dụ điển hình cho việc “thông quan” này.

Những con đường buôn lậu lớn được A Vương kể tên như Cột mốc 05, 06, “cửa khẩu” A Liên… Tại đây cửu vạn vác hàng theo lối mòn từ những kho kế cận ra cột mốc để “thông quan” rồi vượt đồi để về Việt Nam.
Có mặt tại những kho hàng giáp biên trong nhiều ngày, chúng tôi cảm thấy “choáng” với một lượng hàng khủng khiếp được đưa về đây và cũng chuyển đi mỗi ngày. Và choáng hơn, khi đội ngũ cửu vạn ở mỗi kho lên tới cả ngàn người, trong đó có cả người già và phụ nữ.
“Anh đừng thấy phụ nữ mà chê, mỗi người vác 80 kg đi đồi là bình thường. Mấy bà già kia còn vác được tới 60 kg đấy” – một cửu vạn cho biết.
Theo các cửu vạn, giai đoạn này hàng ít nên cửu vạn cũng ít hơn. Đỉnh điểm nhất là mùa giáp Tết, hàng chất cao như núi ở kho, chen chúc nhau ở bãi ngoài biên. Cửu vạn mùa giáp Tết ở mỗi kho lên đến vài ngàn người.
Trong suốt những ngày có mặt ở các kho hàng giáp biên, chúng tôi thấy được hàng vừa vào kho sẽ được vác ngay ra phía đồi (hướng về Việt Nam) sau khi làm thủ tục ở trạm “BOT” của kho. Hàng trăm tấn hàng hóa cứ thế rồng rắn tập trung ngay cửa rào chắn của bộ đội biên phòng Việt Nam và “chờ đợi”…

“Thông quan” đường tiểu ngạch
Cứ 19h đêm, tại một cửa rào của biên phòng ở khu vực Cột mốc 05-06, tiếng cửu vạn í ới gọi nhau lên hàng để “về nước”…
Theo một lãnh đạo biên phòng Cốc Nam (thuộc Đồn Biên phòng Tân Thanh, Lạng Sơn), những cánh cửa sắt này được cơ quan chức năng tỉnh Lạng Sơn cấp kinh phí để làm và chỉ khi cần thiết cửa mới được mở và luôn được lực lượng biên phòng canh giữ.
Từng đoàn người nối tiếp nhau, “vô tư” cõng hàng từ vùng đất của Trung Quốc về Việt Nam. Họ chỉ dừng lại đôi chút trước cánh cửa sắt “luôn được khóa chặt” (theo cách nói cán bộ Biên phòng) để đưa một cái gì đó rồi tiếp tục qua cửa sắt như “người tàng hình” để vào địa phận.
Và, chỉ trong vòng 3 giờ đồng hồ, hàng trăm, thậm chí hàng ngàn tấn hàng hóa các loại đã “thông quan” trót lọt.

Những “bóng ma trong đêm” cứ lầm lũi tiến bước mà không hề vấp phải sự kiểm tra, kiểm soát nào của cơ quan chức năng. Có chăng là những tiếng chửi bới, la hét của những tên “chim lợn” (cách gọi của cửu vạn đối với những kẻ canh đường cho một ông trùm) khi cửu vạn đi quá chậm vì vác nặng.
Cửu vạn sau khi “thông quan” ở cửa sắt sẽ vượt qua một khu đồi khoảng 1 km để xuống “đồng bằng”. Tại đây, sau khi làm tiếp thủ tục tại “BOT Việt Nam” (từ 10-20 ngàn đồng, tùy khối lượng hàng), cửu vạn sẽ vác tiếp khoảng 300 m để đến bãi tập kết của xe thồ.
Xe thồ là xe của những chủ kho ở Việt Nam thuê để chở hàng về nhập kho. Chỉ cần cửu vạn vác tới là đã có xe chờ sẵn. Và coi như cửu vạn đã xong một chuyến hàng rồi quay trở lại bên kia biên giới để tiếp tục chuyến thứ 2.
Những chiếc xe thồ, sau khi nhận gần 300 kg hàng sẽ phóng vun vút trong đêm trên những đường mòn, lối mở để ra đường lớn. Rồi hướng về Đền mẫu Đồng Đăng, chui tọt vào một “quần thể” kho phía sau.
Cứ thế, những chiếc xe gào rú trong đêm gây náo động cả một vùng trời biên giới…

Theo: THẾ MỸ – HOÀNG LAN/Người Tiêu dùng