Đái tháo đường là một bệnh mãn tính gây ra nhiều biến chứng nguy hiểm nếu không được chẩn đoán sớm và điều trị tích cực. Hiện nay đã có nhiều tiến bộ trong điều trị bệnh, trong đó xu hướng kết hợp giữa đông y và tây y nhằm làm tăng hiệu quả, giảm chi phí điều trị đang ngày được chú trọng.
Đái tháo đường là gì?
Đái tháo đường ( ĐTĐ ) là nhóm của các bệnh lý chuyển hoá, có đặc điểm là tăng đường huyết do sự thiếu hụt về tiết Insulin, về tác động của Insulin hoặc cả hai. Tăng đường huyết mạn tính kéo dài kéo theo những tổn thương, rối loạn chức năng, suy giảm các cơ quan khác nhau trong cơ thể, đặc biệt là mắt, thận, thần kinh, tim và mạch máu.
ĐTĐ thường được chia làm hai nhóm chủ yếu là ĐTĐ type 1 và ĐTĐ type 2, trong đó bệnh ĐTĐ type 2 chiếm đa số ( 85% -90% ).
Tại sao ĐTĐ được xem là một thách thức của thế giới trong thế kỷ 21?
Hiện nay số người mắc bệnh ĐTĐ trên toàn thế giới xấp xỉ 300 triệu người trong đó tốc độ phát triển nhanh nhất là ở các nước đang phát triển. ĐTĐ cùng với bệnh lý tim mạch và ung thư là ba nguyên nhân gây tử vong hàng đầu tại Mỹ
Nguyên nhân gây tử vong do ĐTĐ thường gặp là bệnh mạch vành, bệnh mạch máu não, nhiễm trùng, suy thận mãn….Ngoài ra ĐTĐ còn có thể ảnh hưởng lên mắt gây mù mắt…
ĐTĐ không chỉ gây tăng chi phí cho việc điều trị của người bệnh mà còn ảnh hưởng đến xã hội thông qua những sản phẩm lao động bị giảm sút do nghỉ ốm, do tàn phế, do nghỉ hưu sớm, hoặc chết sớm vì bệnh tật. Ngoài ra ĐTĐ còn gây ra những gánh nặng về mặt tâm lý như stress, sự lo lắng của bản thân người bệnh, thân nhân họ và cả cộng đồng về tất cả các khía cạnh có liên quan đến bệnh.
Những ai cần được đi kiểm tra để phát hiện sớm bệnh ?
Bệnh ĐTĐ type 2 thường được phát hiện một cách tình cờ hoặc khi bệnh nhân có những biểu hiện của các biến chứng do bệnh ĐTĐ gây ra như: tê 2 chi dưới, nhiễm nấm ở bộ phận sinh dục, nhiễm trùng ở da, mờ mắt, đau thắt ngực, tai biến mạch máu não…Chỉ một số ít trường hợp bệnh được phát hiện do có biểu hiện của triệu chứng tăng đường huyết: ăn nhiều, uống nhiều, tiểu nhiều, sụt cân nhiều.
Do đó những đối tượng như sau cần được kiểm tra đường huyết để phát hiện bệnh sớm:
– Tuổi trên 55, là yếu tố nguy cơ chung, nên tiến hành sàng lọc cho tất cả những người ≥ 55 tuổi.
– Tuổi từ 40-45, kèm theo một yếu tố nguy cơ mô tả dưới nay.
– Tuổi từ 35-40 tuổi kèm theo hai trong số các yếu tố nguy cơ được mô tả dưới đây:
+ Tăng huyết áp, HA ≥ 140/ 90 mmHg
+ Những người béo phì hoặc dư cân ( BMI ≥ 23 )
+ Có liên quan ruột thịt với người mắc bệnh ĐTĐ ( thế hệ cận kề )
+ Phụ nữ lứa tuổi ở vào giai đoạn quanh mãn kinh.
+ Phụ nữ có tiền sử thai sản đặc biệt như được chẩn đoán ĐTĐ thai kỳ; hoặc có tiền sử sinh con to, cân nặng lúc sinh > 4000g. Với người VN, một số nghiên cứu cho thấy nếu cân nặng của con ≥ 3600g đã phải coi là yếu tố nguy cơ mắc bệnh.
+ Những người đã từng được chẩn đoán rối loạn đường huyết lúc đói, hay rối loạn dung nạp glucose; người có các rối loạn chuyển hóa khác như rối loạn chuyển hóa lipid, rối loạn chuyển hóa acid uric, người có microalbumin niệu dương tính….
+ Người có nghề nghiệp tĩnh tại, ít hoạt động thể lực, có những thay đổi đột ngột về môi trường sống…
Người bệnh ĐTĐ type 2 cần được điều trị như thế nào?
Đối với mỗi người bệnh ĐTĐ điều có một chế độ điều trị riêng biệt để phù hợp với mức độ bệnh, đặc điểm sinh hoạt của mỗi người bệnh. Việc điều trị cũng cần phải toàn diện. Bên cạnh việc dùng thuốc cần phải có chế độ dinh dưỡng và tập luyện thể dục phù hợp với tình trạng bệnh và thuận tiện cho việc tuân thủ.
Đối với người bệnh ĐTĐ, nên kiêng hay hạn chế tối đa các loại đường hấp thu nhanh ( mức, nước ngot, bánh ngọt, trái cây khô …), nên ăn nhiều rau xanh sẽ làm giảm sự hấp thu đường và cholesterol sau ăn, giúp tránh táo bón. Đối với việc tập luyện, bệnh nhân nên tập các môn rèn luyện sự dẻo dai bền bỉ như đi bộ, di xe đạp, bơi lội, các bài tập dưỡng sinh,… nên tránh các môn đòi hỏi thể lực cao như cử tạ…. Bài tập nên có cường độ nhẹ nhàng lúc đầu và tăng dần theo thời gian. Tránh quá sức, và phải có sự theo dõi của thầy thuốc. Việc tuân thủ chế độ ăn và tập luyên đúng cách sẽ góp phần quan trọng trong việc kiểm soát đường huyết.
Ngày nay các thầy thuốc Đông Y khi điều trị bệnh nhân ĐTĐ type 2 sẽ tùy thuộc tình trạng của người bệnh mà quyết định chỉ dùng thuốc Tây y ( Glucophage, Diamicron, Amaryl, Mixtard…), hay thuốc Đông y ( Khổ qua, Lục vị tri bá, dây thìa canh…), hay kết hợp cả hai loại thuốc Đông y và Tây y nhằm làm tăng tác dụng hạ đường huyết, giảm các tác dụng phụ, giảm chi phí điều trị…Bên cạnh việc dùng các thang thuốc kinh điển ( Lục vị tri bá…) có thể gây bất lợi cho người sử dụng do phải sắc nấu, không tiện nếu phải đem xa… , các thuốc YHCT ngày nay còn có các dạng thuốc được bào chế theo phương pháp hiện đại ( dạng viên con nhộng, viên tròn… ) nhằm làm tăng tác dụng hạ đường huyết và dễ dàng sử dụng cho bệnh nhân hơn.
Việc điều trị ĐTĐ type 2 bằng các thuốc có nguồn gốc thiên nhiên ngoài tác dụng làm hạ đường huyết, còn có thể có một số tác dụng có ích khác trên người bệnh mà trong quá trình điều trị chúng tôi ghi nhận được như: giảm triệu chứng táo bón, giảm cảm giác nóng trong người, hồi hộp, đánh trống ngực, tiểu đêm, cải thiện giấc ngủ…
